İstanbul'da deprem olacak mı olmayacak mı? Olursa kaç bina yıkılacak, kaç kişi hayatını kaybedecek? İstanbul Büyükşehir Belediyesi ve Japonya Uluslararası İşbirliği Ajansı'nın birlikte yaptığı yeni araştırmaya göre İstanbul'daki binaların yüzde 30'u yıkılma riski taşıyor. Rapora göre Zeytinburnu'ndaki binaların yüzde 14'ü, Fatih'tekilerin yüzde 9'u, Küçükçekmece'dekilerin yüzde 17'si, Bahçelievler'dekilerin yüzde 73'ü, Güngören'dekilerin yüzde 76'sı ve Bayrampaşa'dakilerin yüzde 30'u depreme dayanıksız.

 

İstanbul Teknik Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Naci Görür, raporu "İstanbulda aşağı yukarı 3-4 milyon insanın beklediğimiz Marmara depreminde güvenliğinin olmadığını görüyoruz" sözleriyle yorumladı. Bina tarama çalışmaları önümüzdeki dönemde Esenler, Bağcılar, Beyoğlu ve Fatih ile birleştirilen Eminönü'nde yapılacak.

İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 1999 Marmara depreminden sonra başlattığı çalışmalarda 1/1000 ve 1/5000 ölçekli faydan sıvılaşmaya, su baskınından zemin sınıflamasına kadar 15 farklı harita hazırladı. Bu haritalardan biri tsunami tehlike haritası.

 

En kötü deprem senaryosuna göre Marmara depreminin tetikleyeceği denizaltındaki heyelanların hareketine bağlı olarak İstanbul kıyılarında oluşması olası en büyük dalga yüksekliği 5,56 metre, en yüksek dalganın ulaşacağı kıyı bandı İstanbul'un doğusu ve kıyıya paralel olarak 10 kilometrelik kıyı çizgisi olarak tespit edildi.

Tsunami dalgasının kıyılara erişme zamanı 8 dakika, kıyılarda ilerleme mesafesi ise 150 metreden az olarak hesaplandı.

 

Peki depreme karşı başka neler yapılıyor? İstanbul Büyükşehir Belediyesi, 17 Ağustos 1999'da meydana gelen Marmara depreminin ardından başlattığı çalışmalarda bugüne kadar 1 milyar 19 milyon TL harcadı. Deprem dönüşümü için 439,39 milyon TL, itfaiye araçları için 230 milyon TL, Afet Koordinasyon Merkezi (AKOM) için 54 milyon TL, Avrupa ve Anadolu yakası mikrobölgeleme rapor ve haritaları, deprem tehlike ve tsunami tehlike haritaları için 52 milyon TL, acil durum haberleşmesi için 14,6 milyon TL ve diğer çalışmalarla birlikte toplam 1 milyar 19 milyon TL harcama yapıldı.

 

Deprem hazırlıkları için Dünya Bankasından alınan 322 milyon 150 bin dolar krediden 26 milyon 549 bin doları itfaiye araç alımına, 71 milyon 904 bin doları köprü ve viyadük güçlendirmesine, 40 milyon doları da mikrobölgeleme haritalarına olmak üzere toplam 138 milyon 453 bin dolar harcandı.

 

Bina güçlendirme, scada projesi, doğalgaz kesme cihazları, heyelan ve faylar, yer mühendislik veri tabanı ve zemin sınıflama, yer hareketini algılayan cihazlar, sismoloji çalışmaları, deprem hasar tespit yazılımı, gaz kesme vanaları, bina tarama ve kentsel dönüşüm başlıkları altında çalışmalar gerçekleşti.

 

İstanbul'un 2 yakasında birer afet deposu oluşturuldu. 2 bin 500 adet acil sağlık seti hazırlandı. Sokaklara 4 bin 450 yangın musluğu konuldu, günde 20 bin kişiye 2 çeşit yemek verebilecek seyyar mutfak, günde 250 bin kişiye yemek çıkabilecek lojistik merkez oluşturuldu. Ayrıca doğalgaz kesildiğinde LPG ile 1 hafta çalışabilecek 3 büyük ekmek üretim tesisi kuruldu.

 

Bugüne kadar kente 71 helikopter pisti yapıldı, feribotların yüzer hastane olarak hizmet vermesi planlandı, ayrıca seyyar hastane kurulması çalışmaları da sürdürülüyor. Ayrıca Türkiye'de bir ilk olan ve 6 bin metrekare olacak doğal afet eğitim parkının temeli de atılacak. Toplam maliyeti 35 milyon TL olacak parkta 200 kişilik planeteryum, ilk yardım deneyim bölümü, duman deneyim odası, yangın söndürme deneyim bölümü ve 3 boyutlu görüntü bölümü olacak.

 

Afet anında acil durum haberleşmesi için 14.6 milyon TL harcanarak 9 olan deprem izleme ve kayıt istasyon sayısı 18'e çıkarıldı. Başbakanlık, valilik, belediye birimleri ve Kandilli Rasathanesi  arasında 119 telefonlu uydu haberleşme şebekesi kuruldu ve haberleşmenin yedekliğini sağlamak için de 195 kilometrelik fiber optik ağı oluşturuldu. Telsiz sistemi modernize edildi, yeni telsiz röle istasyonlarıyla Silivri'den Şile'ye kadar kentin her yeri kapsama alanına alındı.

Depreme yönelik yapılan dönüşüm çalışmaları kapsamında ilk deprem odaklı kentsel dönüşüm çalışması Zeytinburnu Sümer Mahallesi'nde başladı. Geçen yıl temeli atılan ve 171 bin metrekarelik konut ile 46 bin 500 metrekarelik dükkan alanını kapsayan projede 1 1, 1 2, 1 3, 1 4 olmak üzere toplam 1280 konut ve iş yeri yapılacak.

 

Kat karşılığı anlaşma modeli benimsenerek başlatılan projede iç bahçeler, spor tesisleri, çocuk oyun alanları ve kapalı otopark yer alacak. Kentsel dönüşümün ilk etabında 642 daire, 22 iş yeri tamamlanacak.

 

Kayabaşı'nda da depreme dayanıklı 60 bin konut yapılacak. Bu konutların ilk etabı 2 yıl, tamamı ise 3 yılda bitecek.