Gaziantep-Kilis arasında ortak OSB kurulmasına ilişkin dosyanın Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına sunulmasıyla yeniden gündeme gelen OSB'ler, zamanla geleneksel sanayi sitelerinin yerini almaya başladı.

Kentlerin planlı gelişmesine katkıda bulunulması, verimlilik ve kar artışı sağlaması, sanayinin az gelişmiş bölgelerde yaygınlaştırılması gibi avantajları olan OSB'lerin ilki 1962 yılında Bursa'da kuruldu.

Bugüne kadar geçen sürede OSB'lerin sayısı 276'ya ulaşırken, bunların 33'ü ihtisas, 10'u Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığına bağlı, 7'si ıslah, 2'si özel, kalanı da karma OSB olarak faaliyet gösteriyor.

Batı illeri öncü

Türkiye'nin batısındaki sanayileşmiş illerde daha fazla OSB'nin bulunduğu dikkati çekiyor.

Bursa, İzmir ve Kocaeli 13'er OSB ile en fazla yapılanmanın bulunduğu iller olarak ön plana çıkarken, bu illeri sırasıyla Ankara (11) ve Tekirdağ (10) izliyor.OSB bulunmayan tek il ise Artvin.

Bölgesel bazda değerlendirildiğinde ise OSB'lerin yüzde 44,2'si Marmara (72) ve Ege (50) bölgelerinde bulunuyor. Bunları, İç Anadolu (48), Karadeniz (41), Doğu Anadolu (22) ve Akdeniz (22) ile Güneydoğu Anadolu (21) bölgeleri takip ediyor.

Mevcut OSB'ler yurt genelinde yaklaşık 750 kilometrekarelik bir alanı kaplarken, 19'unun da inşaatı sürüyor.

OSB'lerde faaliyet gösteren 57 bin 263 firmada 1 milyon 431 bin 440 kayıtlı kişi çalışıyor.

"Planlı sanayileşme açısından önemli"

Organize Sanayi Bölgeleri Derneği (OSBDER) Başkanı Hüseyin Kutsi Tuncay, OSB'lerin planlı, çevreye duyarlı sanayileşme ve kayıtlı ekonominin iyi bir örneği olduğunu söyledi.

OSB modelinin ülke kaynaklarının israf edilmemesi açısından önemine değinen Tuncay, bu yapılanmalarının kara, deniz, hava ve demiryolu ulaşımının en az üçünün bir arada olduğu yerlerde oluşması gerektiğini dile getirdi.

Yer seçimi yapılırken ilgili 7 bakanlığa bağlı 22 müdürlük ve genel müdürlüğünün onayının gerektiğini anlatan Tuncay, "Bürokrasi varmış gibi gözükse de bu durum, planlı sanayileşme açısından önemli" dedi.

Planlı ve çevreye duyarlı yatırımların üretim maliyetlerini artırmasına karşın bunları savunduklarını belirten Tuncay, "Bırakın etkilesin. Yeter ki bu ülkenin kaynaklarını heba etmeyelim" diye konuştu.

"OSB'ler teşvik edilmeli"

Çarpık sanayileşmenin önlenmesi açısından da OSB'lerin etkili olduğunu kaydeden Tuncay, bu model kapsamındaki yatırımların teşvik edilmesi gerektiğini söyledi.

Gelişmiş ülkelerde sanayi bölgelerinin yerlerinin devlet tarafından belirlenerek, altyapı ve genel hizmetlerinin yine devlet tarafından karşılandığına işaret eden Tuncay, kendilerinin ise bu tip desteklerden yoksun olduklarını belirtti.

OSB'lerin bir dönem devlet desteklerinden yararlandığını ifade eden Tuncay, bu desteklerin süreç içerisinde kalktığına dikkati çekti.

"2 milyon kişiye istihdam"

Tuncay, 276 OSB'nin Türkiye için yeterli olup olmadığını değerlendirirken, bunların yüzde 47'sinin boş olduğunu, yüzde 54'ünde de bir veya birden fazla yatırımcı bulunduğunu kaydetti.

Tamamı üretime geçtiğinde OSB'lerin yaklaşık 2 milyon kişilik istihdam sağlama kapasitesine sahip olduğunu anlatan Tuncay, "Yeterli veya yetersizden çok Türkiye'de gecekondu sanayileşmenin fazlalığını görmek gerekiyor. Sonuçta OSB yapılanması doğru bir yapılanma. Gecekondu sanayileşme önlenip, OSB'lere taşınma maliyetleri desteklenirse mevcutları yetmeyecektir. Rakamlara ve OSB'lerin genel durumuna bakıldığında arz-talep dengesi bozuk" ifadesini kullandı.

OSB'lerin il bazında dağılımı şöyle:

İller OSB sayısı
----------- --------------

Adana 2
Adıyaman 4
Afyonkarahisar 9
Ağrı 1
Amasya 4
Ankara 11
Antalya 2
Aydın 7
Balıkesir 5
Bilecik 6
Bingöl 1
Bitlis 1
Bolu 4
Burdur 3
Bursa 13
Çanakkale 2
Çankırı 5
Çorum 2
Denizli 6
Diyarbakır 2
Edirne 2
Elazığ 2
Erzincan 1
Erzurum 3
Eskişehir 3
Gaziantep 4
Giresun 2
Gümüşhane 1
Hakkari 1
Hatay 5
Isparta 3
Mersin 2
İstanbul 8
İzmir 13
Kars 2
Kastamonu 2
Kayseri 3
Kırklareli 2
Kırşehir 3
Kocaeli 13
Konya 9
Kütahya 5
Malatya 4
Manisa 6
Kahramanmaraş 3
Mardin 2
Muğla 1
Muş 1
Nevşehir 1
Niğde 2
Ordu 3
Rize 2
Sakarya 6
Samsun 5
Siirt 1
Sinop 2
Sivas 4
Tekirdağ 10
Tokat 5
Trabzon 4
Tunceli 1
Şanlıurfa 5
Uşak 3
Van 1
Yozgat 2
Zonguldak 3
Aksaray 1
Bayburt 1
Karaman 1
Kırıkkale 2
Batman 1
Şırnak 2
Bartın 1
Ardahan 1
Iğdır 1
Yalova 3
Karabük 1
Kilis 1
Osmaniye 2
Düzce 2
------- ------

TOPLAM 276